Nhà đầu tư Nhật Bản tìm kiếm gì từ những thương vụ M&A tại Việt Nam


Hàng tỷ USD vốn Nhật mua cổ phần doanh nghiệp Việt Nam đã diễn ra sôi động trong 10 năm qua. Nhật Bản đang xếp thứ hai trong số các quốc gia đầu tư trực tiếp nhiều nhất vào Việt Nam, với vốn đăng ký hơn 63 tỷ USD tính đến hết tháng 5/2021.
Những thương vụ tiêu biểu có thể kể đến như thương vụ Sojizt tăng sở hữu tại PAN lên 10% với vốn rót hơn 35 triệu USD; và Taisho chi 107 triệu USD để nắm giữ 50,7% tại Dược Hậu Giang. Đáng chú ý, năm 2011 ngân hàng Muziho của Nhật đổ 567 triệu USD để sở hữu 15% vốn tại Vietcombank thì đến đầu 2019, Muziho gia tăng sở hữu bằng đợt phát hành riêng lẻ cùng với quỹ đầu tư quốc doanh của Singapore (GIC) nhằm đảm bảo tỷ lệ nắm giữ 15% với giá trị thương vụ gần 270 triệu USD.

Mới đây nhất, Maruha Nichiro mua lại Saigon Food, công ty thực phẩm của ông Phan Quốc Công (cha đẻ thương hiệu X-Men). Cũng không thể bỏ qua các giao dịch mà Vinhomes (thuộc Vingroup) lập nên các công ty bất động sản (nằm trong đại dự án) và bán lại cho Samty, Mitsubishi & Nomura, tổng giá trị lên tới gần 1 tỷ USD.

Theo tập đoàn tư vấn Recof Corporation của Nhật, các thương vụ M&A của Nhật tại Việt Nam gần đây ghi nhận số lượng kỷ lục với quy mô giao dịch đa dạng. Các lĩnh vực chủ chốt là bất động sản, chế biến - gia công thực phẩm, dịch vụ và bán lẻ. Điều này xuất phát bởi hai nền kinh tế Việt - Nhật đang ngày càng tiến gần hơn cả trên phương diện kinh tế và văn hóa. Nhiều người Việt sang Nhật du lịch và làm việc, doanh nghiệp ngày càng chú trọng tuyển dụng và đào tạo lao động Việt Nam.
Theo ông Masahiro Kotaka - giám đốc điều hành KPMG Nhật Bản, thông thường một thương vụ M&A được ký kết vẫn chưa phải là kết thúc mà mở ra những thách thức "hậu M&A". Trong khi các công ty nhận đầu tư thường kỳ vọng vào các động lực tăng trưởng mới nên quyết định hợp tác cùng nhà đầu tư Nhật thì các nhà đầu tư Nhật lại có xu hướng tìm kiếm các công ty am hiểu thị trường địa phương. Do vậy họ thường dè dặt đưa ra chiến lược kinh doanh mới mà đặt trọng tâm vào tính tuân thủ pháp lý cũng như các quy tắc quản trị, dựa trên luật lệ Nhật. Đây là một khoảng cách lớn về sự ưu tiên giữa hai bên trong các thương vụ M&A.

Dòng vốn từ Nhật vào Việt Nam vẫn tăng đều qua các kênh đầu tư trực tiếp và các thương vụ mua bán sáp nhập, tuy nhiên sự cẩn trọng của các nhà đầu tư Nhật đang phải cạnh tranh với dòng vốn M&A đang gia tăng từ Hàn Quốc, Hồng Kông hay Trung Quốc.